دریچه آئورت چیست؟
پیش از صحبت درمورد بیماری تنگی دریچه آئورت بهتر است با خود دریچه آئورت آشنایی پیدا کنید. این دریچه وظیفه انتقال خون از بطن چپ به درون سرخرگ آئورت را برعهده دارد و جز دریچه های مهم در قلب است. سرخرگ آئورت، سرخرگ اصلی قلب بوده که خون را به سایر ارگان های بدن می رساند.
درمورد آناتومی دریچه آئورت باید بگوییم که زمانی که بطن چپ باز می شود؛ خون از درون این دریچه وارد بطن چپ می شود. سپس این دریچه بسته شده و از برگشت خون به داخل بطن جلوگیری می کند. بیماری تنگی دریچه آئورت باعث می شود تا خون با سرعت پایینی به درون آئورت برود و به بطن چپ فشار وارد کند. دریچه آئورت زمانی دچار تنگی می شود که برگه های آن ضخیم تر شوند و خون خروجی از بطن چپ را با محدودیت مواجه کنند. اگر این مشکل بدرستی تشخیص داده نشود و درمان صحیحی صورت نگیرد، می تواند باعث مرگ ناگهانی شخص شود.
علائم تنگی دریچه آئورت
بطور کلی تنگی دریچه آئورت با نشانه های زیر همراه است:
- نفس کشیدن دشوار
- احساس سبکی یا گیجی در سر
- حس سوزش یا درد در ناحیه قفسه سینه
- بالارفتن ضربان قلب
- عدم توانایی برای پیاده روی های طولانی
- ایجاد اختلال در خواب
- بیهوش شدن
- ورم کف یا مچ پا
- عدم توانایی لازم برای فعالیت های روزانه
- کاهش اشتها
- استپ وزنی
- احساس ضعف و بیحالی عمومی
دقت کنید که علائم تنگی دریچه آئورت بستگی به زمانی دارد که شخص دچار این بیماری شده است. برخی افراد هیچ علائمی ندارند ولی مبتلا به این بیماری هستند.
علل نارسایی دریچه آئورت
از مهم ترین علل تنگی دریچه آئورت می توان موارد زیر را نام برد:
1.افزایش کلسیم
یکی از علت های تنگی این دریچه بویژه در افراد کهن سال، تجمع کلسیم برروی لت های دریچه آئورت است. این تجمع درگذر زمان باعث می شود تا انعطاف پذیری دریچه های آئورت کم شود. همچنین روی بازوبسته شدن دریچه ها اثر می گذارد و خون بخوبی نمی تواند وارد بطن ها شود.
2.نقص مادرزادی
آناتومی دریچه آئورت به گونه ای است که دارای 3 قسمت مهم است که بطرف خارج از بطن و داخل آئورت باز می گردد. افرادی که دچار نقص مادرزادی اند می توانند یک یا بیشتر از سه قسمت داشته باشند.
3.تب روماتیسمی
تب روماتیسمی جز علل نارسایی دریچه آئورت است که می تواند باعث آهکی شدن و استنوز دریچه شوند.
4.پرتودرمانی
برخی از افراد باید تحت پرتودرمانی قرار بگیرند که پرتودرمانی ممکن است باعث ایجاد التهاب یا زخم برروی بافت قلبی شود. بنابراین درصد تنگی دریچه آئورت را افزایش می دهد.
انواع تنگی دریچه آئورت
این بیماری قلبی به دو نوع بروز می کند:
- تنگی مادرزادی دریچه: ممکن است بدوتولد شخص دچار تنگی این دریچه بعلت مشکلات ژنتیکی باشد. این تنگی با گذر زمان، شدیدتر می شود.
- تنگی اکتسابی دریچه: برخی افراد ابتدا قلب سالمی دارند ولی بدلایلی مثل: تب روماتیسمی، پرتوردرمانی، تجمع کلسیم و افزایش سن دچار این بیماری می گردند.
پیشگیری از مشکلات دریچه قلبی آئورت
اگر این بیماری بصورت مادرزادی بروز کند هیچ روشی برای پیشگیری از آن وجود ندارد. بیماری تصلب شرایین شبیه تنگی دریچه آئورت است که گاها رعایت نکاتی چون پیشگیری از تجمع کلسیم روی لت های این دریچه می توان آنرا کنترل نمود. تا امروز هیچ راهکار علمی و موثقی برای پیشگیری از مشکلات دریچه قلبی آئورت گزارش نشده است ولی اقدامات زیر برای پیشگیری از تنگی دریچه آئورت اکتسابی می تواند موثر باشد:
- اصلاح سبک زندگی
- ورزش کردن روزانه
- رژیم غذایی سالم و مصف امگا3
- عدم استعمال دخانیات و الکل
درمان تنگی دریچه آئورت
برای بهبود این بیماری تنها یک راه وجود داشته و آن تعویض دریچه آئورت است. این روش درمان زمانی بکاربرده می شود که بیماری بسیار پیشرفت کرده باشد. تعویض دریچه آئورت از روش جراحی قلب باز یا روش کاتتر انجام می گیرد.
شخص در زمان تعویض دریچه آئورت کاملا بیهوش است و دردی احساس نمی کند. همچنین در حین عمل بیمار را به یک دستگاه بای پس قلب و ریه متصل می کنند تا خون در بدن گردش پیدا کند. دریچه را یا یک دریچه قلب مکانیکی یا طبیعی از جنس بافت قلب انسان یا حیوان تعویض خواهند کرد. این راهکار عوارض تعویض دریچه آئورت را بهمراه دارد ولی از مرگ ناگهانی شخص جلوگیری خواهد کرد.
برای بیمارانی که توانایی جراحی تنگی دریچه آئورت را ندارند از روش TAVR استفاده می کنند. در این روش، کاتتری به قلب متصل می شود و با حداقل درجه تهاجم دریچه را تعویض می نمایند.
عوارض نارسایی دریچه آئورت
نارسایی یا گشادی دریچه آئورت باعث شده تا خون از درون دریچه آئورت به داخل بطن خروج پیدا کند. در این حالت، خون به طرف سرخرگ آئورت و درون بطن چپ حرکت می کند. بنابراین عمکلرد قلب برای خونرسانی به ارگان های بدن افزایش پیدا می کند و درصد بروز نارسایی دریچه آئورت قلب بیشتر خواهد شد.
دریچه آئورت مصنوعی
اگر فرد دچار مشکلات دریچه آئورت باشد با کمک جراحی باز قلب می توان این دریچه را تعویض نمود. دریچه آئورت مصنوعی به دو شکل است:
- دریچه های مکانیکی: دریچه های مکانیکی از موادی با عمر طولانی تری ساخته شده اند ولی فرد مجبور است مدام از داروهای رقیق کننده خون استفاده کند.
- دریچه های بیولوژیکی: این نوع دریچه از بافت های حیوانی ساخته می شوند ولی عمر کوتاهی دارند. فرد با دریچه های بیولوژیکی نیازی به مصرف داروهای رقیق کننده خون ندارد.
عمل تعویض دریچه قلبی برای چه کسانی ممنوع است؟
تعویض دریچه می تواند بروز مشکلات خاصی گردد که گروه های زیر برای این عمل مناسب نیستند.
- تعویض دریچه برای افراد مسن و دارای بیماری زمینه ای مناسب نیست.
- اختلال سخت در کارکرد اندام هایی چون کبد و کلیه.
- نارسایی قلبی پیشرفته
- عفونت های مهار نشده مثل اندوکاردیت
- کسانی که دچار اختلالات خونریزی هستند یا از داروهای ضد انعقاد خون مصرف می کنند.
عوارض تعویض دریچه آئورت
در طی جراحی باز دریچه آئورت یکی از اندام های مهم بدن دچار تغییر می شود که بدون شک عوارضی بهمراه دارد. عوارض تعویض دریچه آئورت شامل:
- خونریزی شدید که باعث ایجاد شوک گردد.
- بروز واکنش های آرژیک و اختلال در تنفس نسبت به ماده بیهوشی
- تشکیل لخته خونی در ساق پا یا لگن که امکان دارد به طرف ریه ها حرکت کند و موجب آمبولی ریه گردد.
- ایجاد عفونت
- حمله قلبی
- مختل شدن آریتمی قلبی
- نارسایی کلیه
- سندروم پریکاردیوتومی
- بروز سکته
- دربرخی موارد موجب مرگ شخص می شود.
لازم بذکراست که 80 الی 95 درصد عمل های تعویض دریچه آئورت با موقفیت سپری می شود.
هزینه جراحی دریچه آئورت
هزینه جراحی باز دریچه آئورت به عوامل مختلفی مثل: شدت پیشرفت بیماری، نوع بیمارستان، نوع عمل جراحی، حق الزحمه پزشک و … بستگی دارد. ولی برای تعویض دریچه آئورت هزینه پرداختی برای دریچه مکانیکی کمتر از دریچه بیولوژیکی است. دریچه مکانیکی دوام بالایی دارد ولی خطر لخته شدن خون را بهمراه دارد ولی درمقابل دریچه بیولوژیکی تقریبا عمر کوتاهی( حدودا 10 سال) را دارد، خطر لخته شدن خون را بهمراه ندارد و هزینه بیشتری نیاز دارد.
روش های تشخیص تنگی دریچه آئورت
اگر شما هر یک از علائم تنگی دریچه آئورت را مشاهده کردید بهتر است فورا به پزشک متخصص مراجعه کنید.
مهم ترین روش برای تشخیص این بیماری شنیدن صدای قلب و سوفل ناشی از این بیماری توسط پزشک است. همچنین پزشک برای تشخیص میزان تنگی دریچه، بررسی سایر مشکلات قلبی و درجه بیماری از روش های زیر استفاده می نماید.
- نوار قلب
- عکسبرداری از قفسه سینه
- اکوکاردیوگرافی
- سی تی اسکن قلب
- کاتتریزاسیون قلب
- آنژیوگرافی
بهترین روش درمانی تنگی دریچه آئورت
همانطور که قبل تر بیان کردیم، عمل جراحی تعویض دریچه بهترین روش درمانی برای این بیماری است. انتخاب پزشک متخصص ماهر در بهبود این مشکل و موفقیت عمل جراحی نقش بسیار مهمی دارد. بدون شک بهترین و مطمئن ترین مرکز برای درمان تنگی دریچه آئورت، کلینیک تخصصی دکتر استوان است. این مرکز تحت نظر دکتر محمدعلی استوان و دکتر پرهام استوان می باشد که بی شک جز بهترین جراح های قلب و عروق ایران هستند.
کلینیک واریس دکتر استوان در شیراز قرار دارد که سالانه پذیرای بیماران زیادی از سراسر کشور است. تشخیص درست، رفتار محترمانه و دلسوزانه با بیمار و استفاده از بروزترین تکنولوژی پزشکی دنیا از دیگر مزایای مراجعه به این کلینیک است. برای دریافت اطلاعات بیشتر و وقت دهی حتما از سایت دکتر استوان دیدن فرمایید.
بیماری تنگی دریچه آئورت یکی از بیماری های شایع قلبی است که به دوصورت اکتسابی و انتسابی بروز می کند. این بیماری اگر بموقع درمان نگردد می تواند منجر به مرگ شود.