در این مقاله قصد داریم علل ایجاد و راه های درمان واریس در بارداری را برای شما شرح دهیم ابتدا باید بدانید که رگ های واریسی در دوران بارداری به دلیل ضعیف بودن جریان خون فرد باردار ایجاد می شوند. خون در رگ‌ها جمع می‌شود و برآمدگی هایی در زیر سطح پوست شما ایجاد می‌کند. شایع ترین نقاط بدن که واریس پدیدار می شود پاها، اندام تناسلی و راست روده (بواسیر) هستند. بیماری واریس پا بارداری ممکن است باعث درد و ناراحتی شود، اما معمولاً پس از زایمان از بین می روند.
واژه واریس از کلمه لاتین “varix” گرفته شده است که به معنای پیچ خوردن است. رگ های واریسی مانند طناب های پیچ در پیچ و توده ای زیر پوست شما پدیدار می شوند. واریس در بارداری معمولا در سه ماهه سوم بارداری شایع هستند و مشاهده می شوند.
نقاطی از بدن که در دوران بارداری دچار واریس می شوند پاها، مچ پا و ناحیه خارجی اندام تناسلی است. همچنین بواسیر ، که رگهای واریسی در رکتوم یا اطراف مقعد شما ایجاد می شوند، در دوران بارداری نیز بسیار شایع هستند.
رگ های عنکبوتی نیز می توانند همراه با رگ های واریسی پدیدار شوند. رگ های عنکبوتی خطوط آبی یا قرمز ظریف و نازکی هستند که می توانید به راحتی از روی پوست آن ها را مشاهده کنید اما توده ای نیستند.
واریس در بارداری چگونه ایجاد می شود؟
همانطور که می دانید سیاهرگ ها یا (ورید ها) بخشی از سیستم گردش خون شما هستند و وظیفه انتقال خون از بدن شما به قلب را دارند. دریچه های داخل سیاه رگ ها به حفظ جهت درست جریان خون شما کمک می کند.
اگر دیواره‌ها و دریچه‌های سیاهرگ‌های شما ضعیف شوند، خون می‌تواند پشت سر هم انباشته شود و حوضچه‌هایی در رگهای شما تشکیل دهد. این نواحی متورم می شوند و باعث برآمدگی در پوست شما می شوند.
علائم واریس بارداری چیست؟
ممکن است شما هیچ علائم واریس بارداری را مشاهده یا تجربه نکرده باشید. اما اگر متوجه واریس شده باشید خواهید دید که هنگام نشستن یا ایستادن طولانی مدت چقدر می تواند برای شما ناراحت کننده باشد.
“علائم واریس بارداری” عبارتند از:
- احساس سنگینی در پاهای شما
- خارش اطراف رگ ها
- گرفتگی عضلات پا
- درد، ضربان یا حساسیت در ساق پا
- تورم یا ( ادم ) در پاها و مچ پا
همچنین هموروئید یا بواسیر می تواند باعث ایجاد درد و خارش شود. زور زدن در حین دفع مدفوع و شستن مقعد می تواند باعث خونریزی شود. هنگامی که این اتفاق می افتد، به راحتی می توان متوجه خون قرمز در مقعد شد.
علت واریس در بارداری چیست؟
به طور کلی در دوران بارداری، تغییرات هورمونی و وزن کودک در حال رشد شما را مستعد ابتلا به واریس می کند.
اگر بخواهیم کامل تر شرح دهیم به موارد زیر توجه کنید:
- سطح بالای هورمون پروژسترون باعث شل شدن دیواره رگ ها می شود و عملکرد دریچه های رگ را کاهش می دهد.
- افزایش حجم خون در بدن شما در دوران بارداری.
- فشاری که کودک روی رگ های خونی لگن وارد می کند می تواند جریان خون را در ناحیه لگن و پاها را تغییر دهد.
همه این عوامل باعث می شود خون به سختی در خلاف جاذبه زمین از پاها به قلب شما حرکت کند.
یبوست نیز در بارداری شایع است و می تواند باعث بواسیر یا هموروئید شود.
عواملی که ابتلا به واریس در بارداری را افزایش می دهد
عوامل دیگری که ممکن است خطر ابتلا به واریس حاملگی افزایش دهند. شامل موارد زیر هستند:
- رژیم غذایی: مصرف سدیم زیاد یا کمبود فیبر در بدن همچنین کمبود آب در بدن شما می تواند خطر ابتلا به واریس و بواسیر یا هموروئید را افزایش دهد.
- ژنتیک: اگر مادر یا مادربزرگ شما نیز به واریس مبتلا شده باشند، در دوران بارداری احتمال ابتلا به واریس در شما بیشتر است.
- وزن: وقوع رگ های واریسی در صورت داشتن اضافه وزن شایع تر است.
نحوه تشخیص واریس هنگام بارداری
پزشک با توجه به علائم شما پاها، اندام تناسلی و ناحیه مقعد (رکتوم) را معاینه می کند.
اگر علائم شما شدید باشد، پزشک ممکن است سونوگرافی داپلر را برای اندازه گیری جریان خون در سطح رگ ها و وریدهای عمقی را توصیه کند. وریدهای واریسی می توانند باعث افزایش خطر لخته شدن خون در ورید عمقی یا ( ترومبوز ورید عمقی ) شوند. این وضعیت می تواند منجر به عوارض جدی و پر خطری از جمله آمبولی ریه شود .
روش های درمان و جلوگیری از واریس در بارداری
بهتر است بدانید که واریس حاملگی معمولاً بی ضرر هست و پس از زایمان بهبود می یابد، مراکز درمانی معمولاً اقدام به درمان آن نمی کنند.
با این حال، می‌توانید اقداماتی را انجام دهید که می‌تواند به کاهش علائم یا جلوگیری از بدتر شدن آن ها کمک کند:
- از ایستادن یا نشستن طولانی مدت در یک مکان خودداری کنید تا بتوانید به گردش خون کمک کنید.
- به طور منظم ورزش کنید ( قبل از انجام ورزش حتما با پزشک خود مشورت کنید تا مطمئن شوید ورزش در دوران بارداری برای شما بی خطر است).
- مقدار مصرف سدیم را در رژیم غذایی خود محدود کنید، که از عوامل تورم است.
- هر از چند گاهی پاهای خود را بالا بیاورید تا خون به قلب شما برگردد.
- به پهلوی چپ بخوابید تا به بزرگ سیاهررگ زیرین شما فشار وارد نشود. این سیاهرگ بزرگی است که خون را از پاهای شما به قلب می رساند.
- برای بهبود گردش خون، هنگام نشستن پاهای خود را باز نگه دارید.
- برای جلوگیری از تجمع خون در پاهایتان جوراب شلواری یا جوراب ساپورت بپوشید. این جوراب ها فشاری نیز نام دارند و همانند جوراب واریس عمل می کنند.
اگر وریدهای واریسی شما پس از زایمان خود به خود از بین نرفت، می توانید با پزشک خود در مورد روش های درمانی صحبت کنید و مشاوره بگیرید که این روش های درمانی شامل اسکلروتراپی، لیزر درمانی و جراحی می تواند باشد.
بواسیر یا (هموروئید) در دوران بارداری چگونه درمان می شود؟
همان طور که در بالا اشاره کردیم، بواسیر یا هموروئیدها در بارداری معمولاً بی ضرر هستند و پس از زایمان بهبود می یابند.
اما برای تسکین درد و ناراحتی بواسیر خود، می توانید:
- از کمپرس یخ یا کمپرس آب سرد استفاده کنید.
- از پزشک در مورد استفاده از نرم کننده های مدفوع یا کرم های مقعدی که برای استفاده در دوران بارداری بی خطر هستند، مشاوره بگیرید.
- رعایت رژیم غذایی مناسب که آب و فیبر کافی برای جلوگیری از یبوست به بدن شما برسد.
- چند بار در روز به مدت ۱۰ تا ۲۰ دقیقه در وان حمام یا یک تشت که با آب داغ پر شده است بنشینید.
آیا واریس بعد از بارداری بهبود می یابد؟
بله، معمولاً موقتی هستند و پس از تولد کودک شما کوچک و بهبود می یابند. به خاطر داشته باشید، اگر چند فرزند دارید، ممکن است با هر دوره بارداری و زایمان رگ های واریسی بدتر شوند یا احتمال ناپدید شدن آنها کمتر شود.
چه زمانی باید به متخصص واریس مراجعه کنم؟
معمولا در این شرایط، واریس خیلی جدی نیست. نشانه هایی که باید با پزشک خود در میان بگزارید:
- خونریزی از سیاه رگ یا ورید.
- داشتن زخم باز روی پوست نزدیک ورید واریسی.
- درد، تورم و قرمزی در پای شما که می تواند نشانه لخته شدن خون باشد.
منبع : my.clevelandclinic.org
اگر شما یا یکی از عزیزانتان از “واریس حاملگی” رنج می برید، در اسرع وقت به کلینیک درمان واریس دکتر استوان مراجعه کنید. اگر علائمی ندارید اما عوارض خطرناک واریس پا را دارید، به پزشک مراجعه کنید. یک آزمایش سونوگرافی ساده مشخص می کند که آیا شما واریس دارید یا خیر.
برای تعیین وقت مشاوره، همین امروز با ما تماس بگیرید.