آیا هنگام دراز کشیدن در رختخواب یا پس از نشستن طولانی مدت، احساس می کنید که میل غیرقابل کنترلی برای حرکت دادن پاهای خود دارید؟ ممکن است سندرم پای بیقرار (RLS) داشته باشید.
پاهای بی قرار می توانند علائم ناراحت کننده ای ایجاد کنند. خوشبختانه، درمان هایی وجود دارد که برای کنترل علائم، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
سندرم پای بی قرار یا (Restless Legs Syndrome) یک اختلال عصبی است که با احساس ناخوشایند و بی قراری در پاها همراه است. افراد مبتلا به این سندرم احساس می‌کنند باید پاهای خود را به طور مداوم حرکت دهند تا احساس راحتی کنند. این حالت معمولاً در زمان استراحت یا در شب قبل از خواب به شدت احساس می شود و ممکن است منجر به بیدار شدن مکرر در طول شب شود.
سندرم پای بی قرار که به عنوان بیماری ویلیس-اکبوم نیز شناخته می شود، یک بیماری شایع است که باعث ایجاد احساسات ناخوشایند و شدید در پاها می شود که تنها با حرکت می توانید آن ها را کاهش دهید.
برخی از افراد فقط گاهی “علائم پای بی قرار” را تجربه می کنند. برای دیگران، می تواند نشانه ای از یک مشکل اساسی سلامتی باشد.
در واقع، در بسیاری از موارد، RLS نشانه بیماری سیاهرگی است که علت اصلی واریس است.
علائم سندرم پای بیقرار
RLS با یک میل غیرقابل کنترل برای حرکت دادن پاها مشخص می شود. همچنین ممکن است متوجه گزگز، ضربان یا خارش در پاها یا ناراحتی عمومی شوید.
علائم معمولاً در شب زمانی که می خواهید به خواب بروید شروع می شود یا بدتر می شود. همچنین ممکن است زمانی که ساعت‌ها غیرفعال هستید، مانند هنگام پرواز با هواپیما یا زمانی که پشت میز کار می‌نشینید، رخ دهد.
این بی قراری و تکان دادن پاها و گاهی دیگر اندام ها، استراحت شبانه را دشوار می کند. اگر سندرم پای بیقرار مانع از خوابیدن شما در طول شب می شود یا به خواب رفتن را دشوار می کند، ممکن است در طول روز احساس خستگی، تحریک پذیری یا بدخلقی کنید.
کیفیت پایین خواب نیز می تواند اثرات طولانی مدتی بر سلامت شما داشته باشد، مانند :
- افزایش خطر بیماری های قلبی عروقی
- ضعف ایمنی
- دیابت
دانستن “علائم سندرم پای بی قرار” برای درمان به شما بسیار کمک می کند.
ویژگی های رایج RLS عبارتند از:
- احساساتی که پس از استراحت شروع می شوند، معمولاً زمانی رخ می دهند که شما غیرفعال هستید و برای مدت طولانی می نشینید (مثلاً هنگام سفر با هواپیما یا تماشای فیلم).
- تسکین ناراحتی ناشی از حرکت، ممکن است لازم باشد پاهای خود (یا سایر قسمت های آسیب دیده بدن) را در حرکت نگه دارید تا احساسات را به حداقل برسانید یا از آن جلوگیری کنید. ممکن است لازم باشد هنگام نشستن روی زمین قدم بزنید یا دائماً پاهای خود را حرکت دهید.
- بدتر شدن علائم در شب با یک دوره بدون علامت مشخص در صبح زود، ممکن است در به خواب رفتن و ماندن در خواب مشکل داشته باشید. همچنین در صورتی که خواب شما با رویدادها یا فعالیت کاهش یابد، ممکن است متوجه بدتر شدن علائم شوید.
علائم پای بی قرار . میزان شدت آن، در هر فرد ممکن است متفاوت باشد. با RLS نسبتاً شدید، علائم شما ممکن است فقط یک یا دو بار در هفته رخ دهد، اما اغلب منجر به تاخیر قابل توجهی در شروع خواب، با برخی اختلال در عملکرد روزانه می شود. در موارد شدید پای بی قرار، علائم بیش از دو بار در هفته رخ می دهد.
RLS می تواند باعث شود که شما موارد زیر را تجربه کنید:
- تغییرات در خلق و خو
- خستگی و خواب آلودگی در طول روز
- مشکلات تمرکز
- حافظه ضعیف
- کاهش بهره وری
- افسردگی و اضطراب
علل سندرم پای بیقرار
دلایل بالقوه متعددی برای سندرم پای بی قرار وجود دارد، از جمله این دلایل می توان به کمبود آهن، مصرف کافئین و بیماری کلیوی اشاره کرد.
همچنین مشخص شده است که افراد مبتلا به سندرم پای بیقرار نیز به واریس مبتلا می شوند.
رگ های واریسی و رگ های عنکبوتی به دلیل نارسایی وریدی ایجاد می شوند که زمانی اتفاق می افتد که دریچه های موجود در رگ های شما به درستی کار نمی کنند. با دریچه های آسیب دیده، بدن شما آنطور که باید خون را به سمت بالا به سمت قلب پمپاژ نمی کند و باعث تجمع آن در وریدهای پایین پا می شود.
این جریان برگشتی خون می تواند به وریدها فشار وارد کند و باعث متورم شدن آنها و ایجاد رگهای قابل مشاهده و متورم شود. همچنین می تواند بر اعصاب مجاور تأثیر بگذارد و منجر به احساس سوزن سوزن شدن در پاها و بی قراری هنگام نشستن یا دراز کشیدن برای مدت طولانی شود.
اگر سندرم پای بیقرار و واریس دارید، ممکن است علائم RLS شما ناشی از نارسایی وریدی باشد.
سندرم پای بیقرار چگونه تشخیص داده و درمان می شود؟
تشخیص سندرم پای بی قرار
آزمایش خاصی برای پای بی قرار وجود ندارد، بنابراین این بیماری با ارزیابی پزشک تشخیص داده می شود. پنج معیار اساسی برای تشخیص بالینی RLS عبارتند از:
- نیاز یا اصرار شدید و اغلب طاقت فرسا برای حرکت دادن پاها که اغلب با احساسات غیر طبیعی، ناخوشایند یا ناراحت کننده همراه است.
- میل به حرکت دادن پاها در هنگام استراحت یا عدم تحرک شروع می شود یا بدتر می شود.
- میل به حرکت دادن پاها حداقل به طور موقت و تا حدی یا کاملاً با حرکات از بین می رود.
- میل به حرکت دادن پاها در عصر یا شب شروع می شود یا تشدید می شود.
- چهار ویژگی فوق به دلیل شرایط پزشکی یا رفتاری دیگری نیست.
یک معاینه عصبی و فیزیکی، به علاوه اطلاعاتی در مورد سابقه پزشکی و خانوادگی و فهرست داروهای فعلی ممکن است مفید باشد. شما باید با پزشک خود در مورد فراوانی، مدت و شدت علائم خود صحبت کنید.
آزمایش خون ممکن است سایر شرایطی که ممکن است باعث علائم سندمر پا بی قرار شما شوند را رد کند. حدود 25 درصد از زنان باردار به RLS مبتلا می شوند، اما علائم اغلب پس از زایمان ناپدید می شوند.
“تشخیص پا بی قرار” در کودکان ممکن است دشوار باشد زیرا ممکن است برای کودکان توصیف علائم خود دشوار باشد. گاهی اوقات RLS کودکان ممکن است به اشتباه به عنوان “دردهای رشد” یا اختلال بیش فعالی کمبود توجه تشخیص داده شود .
درمان سندرم پای بی قرار
هیچ درمانی برای پای بی قرار وجود ندارد اما برخی از علائم را می توان درمان کرد. حرکت دادن اندام(های) آسیب دیده ممکن است تسکین موقتی ایجاد کند. گاهی اوقات علائم RLS را می توان با درمان یک بیماری مرتبط مانند نوروپاتی محیطی، دیابت یا کم خونی فقر آهن کنترل کرد.
داروهای RLS عبارتند از:
- مکمل های آهن
- داروهای ضد تشنج ، داروهای ضد تشنج اولین داروهای تجویزی برای مبتلایان به RLS هستند.
- عوامل دوپامینرژیک
- مواد افیونی
- بنزودیازپین‌ها
اگر RLS یا سندرم پا بی قرار خفیف تا متوسط دارید، تغییرات سبک زندگی و فعالیت‌های زیر ممکن است کمی تسکین دهد:
- از مصرف الکل، نیکوتین و کافئین اجتناب کنید یا آن را کاهش دهید
- الگوی خواب منظم را تغییر دهید یا حفظ کنید
- ورزش متوسط و منظم را امتحان کنید
- پاها را ماساژ دهید یا حمام آب گرم بگیرید
- یک پد حرارتی یا کیسه یخ بمالید
- از روکش های مخصوص پا که مخصوص افراد مبتلا به RLS یا پدهای لرزش پشت پاها طراحی شده است استفاده کنید.
- تمرینات هوازی و کششی پا را با شدت متوسط انجام دهید
نتیجه گیری
سندرم پای بیقرار یک بیماری شایع است که می تواند هر فردی را در هر مقطعی از زندگی اش تحت تاثیر قرار دهد. اما زنان دو برابر مردان در معرض ابتلا به سندرم پای بیقرار هستند. همچنین در میانسالی شایع‌تر است، اگرچه علائم می‌تواند در هر سنی از جمله دوران کودکی ایجاد شود.
علائم سندرم پاهای بیقرار معمولاً در صورت امکان برطرف شدن علت زمینه ای ناپدید می شوند. اما اگر علت ناشناخته باشد، گاهی اوقات علائم با گذشت زمان بدتر می شوند و زندگی فرد را به شدت تحت تاثیر قرار می دهند. سندرم پای بیقرار تهدید کننده زندگی نیست، اما موارد شدید می تواند خواب را مختل کند (باعث بی خوابی ) و باعث اضطراب و افسردگی شود .
منابع: usaveinclinics.com – ninds.nih.gov