آمبولی ریه (PE) یک لخته خون است که در یک رگ خونی در بدن (اغلب در پا) ایجاد می شود، سپس به یک شریان ریه می رود که در آنجا ناگهان جریان خون را مسدود می کند.
لخته خونی که در یک رگ خونی در یک ناحیه از بدن تشکیل می شود، می شکند و در خون به ناحیه دیگری از بدن می رود، “آمبولی” نامیده می شود. آمبولی می تواند خود را در رگ خونی قرار دهد که موجب می شود خون رسانی به یک اندام خاص را مسدود کند. به این انسداد رگ خونی، آمبولی می گویند .
قلب، سرخرگ ها، مویرگ ها و سیاهرگ ها سیستم گردش خون بدن را تشکیل می دهند. خون با نیروی زیادی از قلب به داخل عروق پمپ می شود و از آنجا خون به مویرگ ها (رگ های خونی کوچک در بافت ها) جریان می یابد. خون از طریق سیاهرگ ها به قلب باز می گردد. همانطور که از طریق سیاهرگ ها به سمت قلب حرکت می کند، جریان خون کند می شود. گاهی اوقات این جریان خون کندتر ممکن است منجر به تشکیل لخته شود.
علت آمبولی ریه چیست؟
لخته شدن خون یک فرآیند طبیعی برای جلوگیری از خونریزی است. بدن لخته های خون را می سازد و سپس آنها را تجزیه می کند. تحت شرایط خاصی، بدن ممکن است نتواند لخته را تجزیه کند، این ممکن است منجر به یک مشکل جدی سلامتی شود.
هنگامی که خون در ورید لخته می شود، ممکن است به دلیل کند شدن جریان خون، اختلال در تشکیل لخته یا آسیب به دیواره رگ خونی باشد.
لخته های خون می توانند در شریان ها و سیاهرگ ها ایجاد شوند. لخته های تشکیل شده در سیاهرگ ها را لخته های وریدی می نامند. وریدهای پا می توانند وریدهای سطحی (نزدیک به سطح پوست) یا وریدهای عمیق (در نزدیکی استخوان و احاطه شده توسط عضله) باشند.
لخته های وریدی اغلب در وریدهای عمقی پاها اتفاق می افتد که به آن ترومبوز ورید عمقی (DVT) می گویند. هنگامی که یک لخته در وریدهای عمقی ساق پا تشکیل شد، این احتمال وجود دارد که بخشی از لخته پاره شود و از طریق خون به ناحیه دیگری از بدن، اغلب ریه، منتقل شود DVT شایع ترین علت آمبولی ریه است.
چه کسانی در معرض خطر آمبولی ریه هستند؟
عوامل خطر آمبولی ریه عبارتند از:
- شرایط ژنتیکی که خطر تشکیل لخته خون را افزایش می دهد
- سابقه خانوادگی اختلالات لخته شدن خون
- جراحی یا جراحت (به ویژه در پاها) یا جراحی ارتوپدی
- موقعیت هایی که در آن تحرک محدود است، مانند استراحت طولانی مدت در بستر، پرواز یا سواری در مسافت های طولانی
- سابقه قبلی لخته شدن خون
- سن بالا
- سرطان
- برخی شرایط پزشکی مانند نارسایی قلبی، بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD)، فشار خون بالا، سکته مغزی و بیماری التهابی روده
- برخی داروها، مانند قرص های ضد بارداری و درمان جایگزینی استروژن
- در دوران بارداری و بعد از آن، از جمله بعد از سزارین
- چاقی
- بزرگ شدن وریدهای پا (وریدهای واریسی)
- سیگار کشیدن
علائم آمبولی ریه چیست؟
موارد زیر شایع ترین علائم آمبولی ریه (PE) هستند. با این حال، هر فرد ممکن است علائم متفاوتی را تجربه کند:
- تنگی نفس ناگهانی (شایع ترین)
- درد قفسه سینه (معمولا با تنفس بدتر می شود)
- یک احساس اضطراب
- احساس سرگیجه، سبکی سر، یا غش
- ضربان قلب نامنظم
- تپش قلب (تپش قلب)
- سرفه و/یا سرفه خونی
- تعریق
- فشار خون پایین
همچنین ممکن است علائم ترومبوز ورید عمقی (DVT) مانند:
- درد در پای آسیب دیده (ممکن است فقط هنگام ایستادن یا راه رفتن رخ دهد)
- تورم در ساق پا
- درد، حساسیت، قرمزی و/یا گرمی در پا(های)
- قرمزی و/یا تغییر رنگ پوست
اگر پزشک شما فکر می‌کند که شما مبتلا به PE هستید، پاهای شما را برای علائم ترومبوز ورید عمقی بررسی می‌کند.
نوع و میزان علائم PE به اندازه آمبولی و اینکه آیا شما مشکلات قلبی یا ریوی دارید بستگی دارد.
علائم PE ممکن است شبیه سایر شرایط یا مشکلات پزشکی باشد. همیشه برای تشخیص با یک متخصص صحبت کنید.
آمبولی ریه چگونه تشخیص داده می شود؟
تشخیص آمبولی ریه (PE) اغلب دشوار است زیرا علائم PE بسیار شبیه علائم بسیاری از شرایط و بیماری‌های دیگر است.
همراه با یک تاریخچه پزشکی کامل و معاینه فیزیکی، آزمایشاتی که برای جستجوی PE استفاده می شود ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- اشعه ایکس قفسه سینه: این تست تصویربرداری برای ارزیابی ریه ها و قلب استفاده می شود. اشعه ایکس قفسه سینه اطلاعاتی در مورد اندازه، شکل، کانتور و محل آناتومیک قلب، ریه ها، برونش ها (لوله های تنفسی بزرگ)، آئورت و شریان های ریوی و مدیاستن (ناحیه ای در وسط قفسه سینه که ریه ها را جدا می کند) نشان می دهد.
- اسکن تهویه-پرفیوژن (اسکن V/Q): برای این آزمایش رادیولوژی هسته ای، مقدار کمی از یک ماده رادیواکتیو برای کمک به بررسی ریه ها استفاده می شود. اسکن تهویه یا حرکت هوا به داخل و خارج برونش ها و برونشیول ها را ارزیابی می کند. اسکن پرفیوژن جریان خون در ریه ها را ارزیابی می کند.
- آنژیوگرافی ریه: تصویر اشعه ایکس از رگ های خونی برای ارزیابی شرایط مختلف مانند آنوریسم (برآمدگی رگ خونی)، تنگی (تنگی رگ خونی)، یا انسداد استفاده می شود.
- توموگرافی کامپیوتری (CT یا CAT scan): این یک تست تصویربرداری است که با استفاده از اشعه ایکس و کامپیوتر تصاویر دقیقی از بدن می گیرد. سی تی اسکن جزئیات استخوان ها، ماهیچه ها، چربی و اندام ها را نشان می دهد. سی تی با کنتراست تصویر رگ های خونی در ریه ها را افزایش می دهد.
- تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI): این تست تصویربرداری از ترکیبی از میدان مغناطیسی، فرکانس‌های رادیویی و کامپیوتر برای ایجاد تصاویر دقیق از اندام‌ها و ساختارهای بدن استفاده می‌کند.
- سونوگرافی دوبلکس: این نوع سونوگرافی عروقی برای ارزیابی جریان خون و ساختار رگ های خونی در پاها انجام می شود. (لخته های خون از پاها اغلب از جای خود خارج می شوند و به داخل ریه می روند.)
- تست های آزمایشگاهی: آزمایش خون برای بررسی وضعیت لخته شدن خون، از جمله آزمایشی به نام سطح D-dimer استفاده می شود. سایر کارهای خونی ممکن است شامل آزمایش اختلالات ژنتیکی باشد که ممکن است به لخته شدن غیرطبیعی خون کمک کند. گازهای خون شریانی ممکن است بررسی شوند تا ببینند چه مقدار اکسیژن در خون وجود دارد.
- الکتروکاردیوگرام (EKG): این یکی از ساده ترین و سریع ترین تست هایی است که برای ارزیابی قلب استفاده می شود. الکترودها (لکه های کوچک و چسبنده) در نقاط خاصی روی سینه، بازوها و پاها قرار می گیرند. الکترودها توسط سیم های سربی به دستگاه EKG متصل می شوند. فعالیت الکتریکی قلب اندازه گیری، تفسیر و چاپ می شود.
اگر شما یا یکی از عزیزانتان از آمبولی رنج می برید، در اسرع وقت به دکتر استوان مراجعه کنید.
برای تعیین وقت مشاوره و درمان رگ های واریسی، همین امروز با ما تماس بگیرید.