ترومبوز وریدی عمقی یکی از حادترین نوع بیماری DVT است که باعث ایجاد لخته های خون در عمق رگ ها می شوند و همین امر سبب شده که ظاهر پوست تغییر چشمگیری نداشته باشد. این بیماری عوارض زیادی را به همراه دارد و در صورت عدم توجه، جان افراد را به خطر می اندازد. اما از کجا و به چه طریق می توان از ترومبوز وریدی عمقی آگاه شد نشانه های اولیه ی این بیماری چیست؟ در صورت بروز بیماری DVT باید چه اقداماتی انجام داد؟ و ده ها سوال دیگر که برای کسب اطلاعات بیشتر با ما همراه باشید.
ترومبوز وریدی عمقی چیست؟
عملکرد کلی سیستم قلبی عروقی (قلب، ریه ها و رگ های خونی) رساندن اکسیژن و مواد مغذی به سلول های بدن است. قلب خون را از طریق شریان ها پمپ می کند تا اکسیژن و سایر مواد مغذی را به بافت های سراسر بدن برساند. وریدها برای انتقال خون بدون اکسیژن به قلب و ریه ها مورد نیاز هستند.
خون از پاها باید در برابر جاذبه به قلب بازگردد. این کار توسط یک سری وریدها انجام می شود که دریچه هایی در آنها برای جلوگیری از جریان برگشتی خون وجود دارد. با حرکت عضلات پا، خون در رگ‌ها فشرده می‌شود و دریچه‌ها مانع از برگشت خون با نیروی جاذبه می‌شوند.
وریدها به صورت مجموعه‌ای از گذرگاه‌های موازی کوچک شروع می‌شوند که به هم می‌پیوندند و سیاهرگهای بزرگتر را تشکیل می‌دهند، که به نوبه خود به رگ‌های بزرگتر و بزرگتر می‌پیوندند تا اینکه به ورید اجوف تحتانی، که بزرگترین سیاهرگ بدن است، برخورد کنند. ورید اجوف تحتانی به قلب متصل شده و به قلب تخلیه می‌شود، جایی که خون دوباره از طریق ریه‌ها پمپ می‌شود و سپس به داخل سرخرگ‌ها فرستاده می‌شود.
لخته در وریدهای عمقی می تواند یک بیماری جدی باشد. یکی دیگر از راه‌های نگاه کردن به آن این است که رگ‌های پا را مانند یک سیستم بزرگراه در نظر بگیرید. رگه های عمیق اصلی ترین سیستم بین ایالتی جنوب به شمال هستند که به سمت مقصد اصلی (قلب) حرکت می کنند. این بزرگراه بین ایالتی (رگ عمیق) ترافیک (حجم) بیشتری دارد و با سرعت (فشار) بالاتری حرکت می کند.
در بزرگراه، وقتی تصادفی در بزرگراه اصلی بین ایالتی به سمت شمال رخ می دهد، چه اتفاقی می افتد؟ البته این می تواند منجر به ترافیک گسترده شود. در وریدها، این انسداد می تواند منجر به افزایش فشار و در نهایت تغییر مسیر جریان در اطراف انسداد شود. هنگامی که این اتفاق در وریدها به دلیل لخته شدن در سیاهرگهای عمقی رخ می دهد، ترومبوز ورید عمقی یا DVT نامیده می شود.
حرکت خون در رگ ها منجر به جابجایی ذرات مورد نیاز بدن خواهد شد و در صورتی که این جریان با مشکل مواجه شود بخش عمده ای از نیاز قسمت های مختلف بدن تامین نخواهد شد و این اتفاق به مرور زمان می تواند منجر به بروز بیماری شود. ترومبوز وریدی عمقی یکی از حاد ترین عارضه هایی خونی است که به دلیل ایجاد لخته های خونی و کند شدن جریان خون در سیاهرگ ها به وجود می آید.
از مهم ترین “علائم ترومبوز وریدی” تورم و درد در نواحی مختلف بدن است، در واقع این عارضه در قسمت های مختلف بدن ایجاد می شود اما نقاط حساس در در نیم تنه ی پایین و در بخش لگن، پا و ران ها است و دلیل آن را می توان عدم تحرک و ایستادن طولانی مدت عنوان نمود.
علائم ترومبوز وریدی (DVT) چیست؟
ایجاد لخته های خونی که با نام علمی ترومبوز وریدی شناخته شده اند، در تمامی نقاط سیستم وریدی مشاهده می شوند و معمولا با درد و تورم همراه هستند. عدم تحرک، وزن زیاد، مصرف دخانیات و…. از جمله دلایل بروز بیماری DVT هستند که در صورت عدم پیشگیری می تواند نواحی بیشتری از سیستم وریدی را درگیر خود کنند. ترومبوز وریدی عمقی یک اختلال جدی است و عدم توجه به آن خطرات زیادی را برای افراد به همراه دارد، این بیماری سالانه منجر به مرگ افراد زیادی نیز خواهد شد. یکی از بهترین و موثر ترین روش های پیشگیری از پیشروی این بیماری شناسایی علائم آن است که شامل موارد زیر هستند:
- بروز تورم غیر عادی در بخش های مختلف از سیستم وریدی مانند لگن، ران و ساق پا
- تغییر دمای غیر عادی در سیستم وریدی و قرمز شدن ناگهانی پوست به دلیل گرم شدن رگ های خونی
- ایجاد درد و حساسیت به لمس کردن در قسمت های مختلف از پا در زمان نشستن، ایستادن و راه رفتن
این سه عامل را می توان نشانه های ظاهری از بیماری DVT عنوان نمود که البته توجه به این علائم به عنوان نشانه های اولیه از اهمیت زیادی برخوردار است. گاهی به همراه این موارد علائم دیگری نیز وجود دارد که در ابتدا برای افراد نا آشنا هستند و ممکن است به بیماری دیگر تلقی شوند، این علائم شامل موارد زیر هستند:
- بروز مشکلات تنفسی به صورت جدی
- افزایش دمای بدن و تعریق بیش از اندازه
- بروز درد های مزمن در ناحیه قفسه سینه
- افزایش غیر عادی ضربان قلب و نبض سریع
- ضعف و بی حالی شدید و گاهی غش کردن ناگهانی
- بروز سرفه های ناگهانی و بی دلیل همراه با خلط خونی
- درد های تنفسی در ناحیه ریه در زمان دم و بازدم عمیق
توجه به هر یک از این عوامل فوق مانع از پیشرفت بیماری ترومبوز وریدی عمقی خواهد شد و به این ترتیب می توانید درمان ساده و موثرتری را در پیش بگیرید. توجه داشته باشید که پیشرفت بیماری همواره درمان را سخت تر خواهد کرد از این رو در صورت بروز هر یک از موارد فوق حتما به پزشک متخصص مراجعه نمایید.
گفتنی است که به ندرت می توانید افرادی را بیابید که این علائم را نداشته باشند اما در برخی شرایط ممکن است فرد هیچ یک از عوامل زیر را نداشته و تا زمان انتقال لخته های خونی به ریه، متوجه بیماری خود نشوند و یا توجه خاصی به علائم آن نداشته باشند. ورود لخته های خونی باعث بروز آمبولی ریوی یا بیماری PE می شود که در نهایت می تواند علائم زیر را به همراه داشته باشند:
- ایجاد حس منگی و سبکی در سر
- افزایش غیر عادی نبض و شدت گرفتن ضربان قلب
- بروز مشکلات تنفسی، تنگی نفس و سرفه های ناگهانی همراه با خلط خونی
- بروز درد های مزمن در قفسه سینه و ناحیه ریه در زمان تنفس مخصوصا نفس عمیق
موارد عنوان شده آخرین علائمی هستند که معنی آن ورود لخته های خونی به ریه و بروز بیماری آمبولی ریوی است.
لخته شدن خون در داخل ورید عمیق در بدن، ترومبوز ورید عمقی یا DVT نامیده می‌شود و زمانی که در پا ایجاد می‌شود، می‌تواند از عوارض وریدهای واریسی باشد. DVT ممکن است هیچ علامتی نداشته باشد اما می تواند باعث درد، تورم در ساق پا شود.
عوارض بیماری ترومبوز وریدی عمقی
- آمبولی ریوی
- سندروم پس از ترومبوز
- تغییرات منفی در وریدهای پا
- تجمع رگ های واریسی
- تورم شدید و دائمی یکی از پا ها
- بروز درد های طاقت فرسا و ورم روی پا
- تغییر رنگ ناگهانی و طولانی مدت پوست پا و کبود شدن آن
- ایجاد لایه های پوسته پوسته شده و گاهی زخم در محل متورم
چه چیزی باعث DVT می شود؟
دلایل متعددی وجود دارد که باعث می شود لخته ها در وریدهای عمقی ایجاد شوند. مدت‌ها پیش مشخص شد که لخته‌ها به سه دلیل اصلی در رگ‌ها تشکیل می‌شوند که 1- آسیب به دیواره ورید، 2-عدم حرکت خون (همچنین استاز نامیده می شود) و 3-یک پیش تمایل برای تشکیل لخته به نام هیپرانعقادی
آسیب به دیواره ورید
آسیب به وریدها می تواند در تعدادی از تنظیمات، از جمله جراحی های اخیر، تصادفات و زمین خوردن یا انواع دیگر تروما رخ دهد. آسیب به ورید یکی از دلایل بسیار شایع DVT است.
عدم حرکت خون (استاز)
استاز زمانی اتفاق می‌افتد که فرد به دلایل مختلفی از جمله نشستن در هواپیما یا ماشین برای مدت طولانی بدون حرکت یا قرار دادن پا در گچ، بی حرکت میشودیک پیش زمینه برای تشکیل لخته به نام انعقاد بیش از حد
انغقاد بیش از حد که شاید کمتر شناخته شده باشد، افراد خاصی هستند که به دلایلی به سادگی مستعد تشکیل لخته خون هستند. گاهی اوقات این به دلیل یک نقص ژنتیکی بسیار ظریف است که در آن بدن تعادل مناسبی از عوامل انعقادی ندارد که باعث ایجاد لخته یا به احتمال زیاد پس از وقوع آن می‌شود. برای تشکیل لخته این در برخی از انواع سرطان و همچنین پس از جراحی یا تروما بسیار رایج است.
به دلیل ترکیبی از این عوامل، DVT ها پس از انواع خاصی از جراحی، به ویژه هر گونه عمل در ناحیه شکم، لگن و پاها رایج هستند. این امر به ویژه پس از جراحی ارتوپدی، که در آن میزان DVT می تواند تا 40 درصد باشد، صادق است.
نتیجه گیری
ترومبوز وریدی عمقی یکی از شایع ترین بیماری های سیستم وریدی بدن است که در صورت عدم رسیدگی و توجه به سرعت رشد و سلامت بدن را به خطر می اندازد. این بیماری با علائم مشهودی همراه است و می تواند به سادگی آن را کنترل کرد پیش از آن که شدت آن افزایش پیدا کند. عدم پیشگیری و رسیدگی این بیماری عارضه های خطرناکی به همراه دارد که ممکن است منجر به از دست دادن جان افراد شود.
سوالات متداول
گاهی اوقات به بیماران گفته می شود که قبلا ترومبوز ورید عمقی داشته اند و در آن زمان از مشکل بی اطلاع بودند. هرچه DVT بزرگتر باشد، خطر بدون درمان بیشتر است. بنابراین ارزیابی هر زمان که نگرانی برای DVT تشخیص داده نشده وجود دارد توصیه می شود.
بله، ترومبوز ورید عمقی می تواند تهدید کننده زندگی باشد – به خصوص زمانی که درمان نشود. اگر نگرانی وجود دارد که DVT ممکن است وجود داشته باشد، بهتر است به دنبال مراقبت های پزشکی باشید.
DVT یک وضعیت پزشکی جدی است. با این حال، همه به ناتوانی طولانی مدت یا مرگ منجر نمی شوند. DVT می تواند از کوچک، در عضلات ساق پا، و به سختی قابل توجه، تا بزرگ، در وریدهای بزرگتر در ران و لگن متغیر باشد. DVTهای بزرگتر در قسمت بالایی ساق بیشتر خطر شکستن و حرکت به ریه را دارند (که به عنوان آمبولی ریه یا PE شناخته می شود ). این می تواند کشنده یا بسیار ناتوان کننده باشد.
در کوتاه مدت، بزرگترین نگرانی در مورد DVT این است که می تواند شکسته شود و از طریق سیاهرگ ها، قلب و ریه ها حرکت کند. این آمبولی ریه (PE) نامیده می شود. به ندرت، لخته خون می تواند از طریق سوراخی در قلب به گردش خون شریانی برود و منجر به سکته شود. این به عنوان آمبولی متناقض شناخته می شود. در دراز مدت، DVT می تواند منجر به سندرم پس از ترومبوتیک (PTS) شود. این حالت در حدود یک سوم بیماران به صورت تورم، سنگینی، قهوه ای شدن پوست در ناحیه مچ پا، وریدهای واریسی و احتمالاً زخم های استاز وریدی ظاهر می شود.
برای تعیین وقت مشاوره و درمان واریس، همین امروز با ما تماس بگیرید.